Dirk De Wachter: “We moeten leren weer een beetje voor elkaar te zorgen”

Gewone oplossingen voor gewone problemen

 

Dirk De Wachter is psychiater en Hoogleraar. Hij schreef verschillende boeken, waaronder Borderline Times, werd de bekendste psychiater van België en spreekt regelmatig in de Belgische en Nederlandse media. In zijn huis in Antwerpen sprak ik met hem.

“Als collega’s uit de psychiatrie mij hier met u zouden zien zitten, pratende over uw spel, dan zouden ze dat waarschijnlijk belachelijk vinden. Een psychiater hoort recepten voor pillen uit te schrijven en zich met zijn patiënten bezig te houden. Mijn patiënten geven mij echter niet alleen een kijk in hun ziel, maar ook in die van de maatschappij. Zij zijn onderdeel van de maatschappij en ik als psychiater ben dat ook. De ongemakkelijke realiteit is dat we allemaal patiënten zijn. Door allerlei factoren klopt de één wel aan bij de therapeut en de ander niet. We willen in onze ziekelijk maakbare samenleving graag geloven dat het onze eigen verdienste is als het ons goed gaat. We kloppen ons dan op de borst: Kijk mij het eens voor elkaar hebben met mijn job, gezin en vakantie naar de Kaaimaneilanden. We oordelen hard over zij die minder chance hebben in het leven. We sturen hen het liefst door naar de therapeut. Die moet het zo snel mogelijk oplossen met pillen.

Gewonigheid

Natuurlijk zijn er mensen die daadwerkelijk psychiatrische hulp nodig hebben, maar we zijn erg doorgeschoten in het etiketteren van mensen. Een beetje verdrietig zijn zo af en toe wordt gepsychiatriseerd. Initatieven zoals Stars of Empathy zijn van het grootste belang en wil ik, juist als psychiater, ondersteunen. In mijn praktijk zie ik veel mensen die helemaal niet zo raar zijn, maar een spiegel zijn van de maatschappij waar we in leven. Een samenleving die niet samen leeft. Een hyper individualistische, vind-ik-leuk, uiterst gecommercialiseerde, woordeloze beeldcultuur waarin we zeer veel moeite hebben om een echte verbinding aan te gaan met onze medemens. Die verbinding is echter cruciaal voor de zingeving. Als psychiater zie ik het als mijn taak om dit terug te geven aan de samenleving. Ik ben dan ook zeer voor bottom-up processen zoals Stars of Empathy, dat een uitdrukking is van waar ik vurig voor pleit: gewonigheid.

Gewoningheid is uit de tijd. We leven in een kickcultuur waarin we moeten genieten. Waar er vroeger een verbod op genieten lag, is het nu doorgeschoten naar een nieuw gebod: Gij zult genieten. Goed is niet goed genoeg. Het moet fantastisch zijn. We willen het ultieme geluk en wel nú. Maar juist door af en toe een beetje ongelukkig te kunnen zijn, vermijd je het echte ongelukkig zijn.

Dat is een ongemakkelijke boodschap in onze pseudo-maakbare samenleving. Het liefst denderen we de hele dag door, zodat er geen moment is voor bezinning. Voor rust, stilte en reflectie. Geen moment om naar onszelf te kijken in de spiegel, alleen om onze sixpack te checken. Wanneer de volledig ingeburgerde burn-out dreigt kopen we een rustmoment. Een welness weekend of mindfulness training. Gecommercialiseerde trucjes om vervolgens weer op de speedboot te stappen en vol gas door de denderen.

Zingeving

We willen alles steeds verder perfectioneren. De maakbare samenleving is een illusie wat de liefde betreft. We hebben God in de hemel afgeschoten en zijn zelf voor God gaan spelen. Dat is een vergissing. Hiermee zeg ik niet dat we terug moeten naar het conservatieve; juist niet. We zijn zeer geneigd om in extremen en uitersten te denken. Enige nuance lijkt zoek. Zo ook in het Goddelijke. Ik pleit niet noodzakelijk voor meer geloof, maar wel voor zingeving. De mens is nu eenmaal veroordeeld tot zin. Om met de woorden van Levinas, één van mijn favoriete filosofen te spreken: het Goddelijke verschijnt in de blik van de ander.

Ik laat mij kritisch uit over de cultuur, maar ben ook hoopvol. Cultuurkritiek is niet hetzelfde als cultuurpessimisme. De onderstroom, de beweging van mensen die zaken ter discussie durven stellen stemt mij hoopvol. Stars of Empathy is hier een prachtig voorbeeld van. Het is de nieuwe generatie mensen die na moet denken. Jonge mensen die nadenken over zingeving, over het doorgeschoten neoliberale systeem. Die voorzichtig en genuanceerd iets kunnen vertellen. Hun kinderen komen in een nieuw paradigma. We kunnen nu voor het eerst ons verstand aanwenden om het systeem te veranderen zonder bloedvergieten.

Het pretenderen dat we zo tolerant zijn is een holle frase. Alles wat moeilijk is etiketteren we en sturen we door naar de therapeut. Eerst een welness weekendje proberen en als je dan nog verdrietig bent is er toch wel echt iets mis. Dat is een vergissing. We moeten leren weer een beetje voor elkaar te zorgen.”


Dirk De Wachter: “Niemand ontkomt aan verdriet, tegenslag en teleurstelling. Verdriet voelen is niet raar, maar goed. Geen verdriet kunnen hebben omdat alles fantastisch moet zijn: dat is raar. Ik heb veel te veel werk.

Het is heel goed als kinderen leren praten over wat hen bezighoudt. Juist in de basisschoolleeftijd. Als ze een jaar of 20 zijn en hier nog mee moeten beginnen is het een stuk moeilijker. “

Stars of Empathy is een gezelschapsspel voor kinderen tussen de 7 en 12 jaar waarin ze hun emotionele intelligentie ontwikkelen. Door middel van vragen en opdrachten leren ze emoties (her)kennen en reguleren, gevoelswoorden, praten over wat hen bezighoudt, zich in elkaar inleven en samenwerken. Ideaal voor basisscholen, gezinnen, coachingspraktijken en educatieve projecten.

Dit vind je misschien ook interessant

De variatie in het soort opdrachten is erg leuk aan het spel.

De variatie in het soort opdrachten is erg leuk aan het spel.

Michelle van pUber Bijles & Coaching speelde Stars of Empathy met een leerling uit groep 8: leuke, gevarieerde opdrachten. Mooi middel om spelenderwijs en op verschillende manieren bezig te zijn met emoties van jezelf en een ander. Hier lees je haar blog. 

Een must-have voor coachingspraktijken en basisscholen

Een must-have voor coachingspraktijken en basisscholen

"Thuis heb ik Stars of Empathy gespeeld met mijn kinderen. Ze vonden het heel leuk. Daarnaast heb ik het ook nog op een andere manier gebruikt. Tijdens het eten heb ik een aantal vragen erbij gepakt en deze door beide kinderen laten beantwoorden. Ook dat vonden ze...

Spelenderwijs empathie ontwikkelen

Spelenderwijs empathie ontwikkelen

Het spel Stars of Empathy kun je gebruiken als hulpmiddel om kinderen bewust te maken van hun emoties en hen te leren hoe ze hier op een gezonde manier mee om kunnen gaan. Door op jonge leeftijd te oefenen met emotionele intelligentie, wordt het later makkelijker en...

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *